Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Parkway Cancer Centre (PCC).
Rối loạn chức năng tình dục là một tác dụng phụ phổ biến của điều trị ung thư tuyến tiền liệt - loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới Singapore. Bác sĩ Wong Siew Wei, chuyên gia tư vấn cấp cao, ung thư nội khoa, chia sẻ thêm.
Ung thư tuyến tiền liệt xảy ra khi có sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường trong tuyến tiền liệt — một tuyến nằm bên dưới bàng quang, gần gốc dương vật.
Căn bệnh này ảnh hưởng đến 5.875 nam giới ở Singapore trong giai đoạn 2015–20191, phổ biến hơn ở nam giới lớn tuổi, với 60% trường hợp được chẩn đoán ở nam giới từ 65 tuổi trở lên. Gần như tất cả các bệnh ung thư tuyến tiền liệt đều là ung thư biểu mô tuyến, là loại ung thư bắt đầu từ các niêm mạc tuyến bên trong tuyến tiền liệt.
Ung thư tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục của nam giới - bao gồm giảm dục năng (tức là ham muốn tình dục), rối loạn cương dương, khó đạt cực khoái và các vấn đề xuất tinh. Đây thường là kết quả của việc điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tác dụng phụ của việc điều trị.
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Parkway Cancer Centre (PCC).
Điều trị ung thư tuyến tiền liệt ảnh hưởng như thế nào đến chức năng tình dục
Ung thư tuyến tiền liệt khu trú thường được phẫu thuật hoặc xạ trị. Cả phẫu thuật và xạ trị đều có một vài nguy cơ làm tổn thương các bó dây thần kinh nhỏ kiểm soát sự cương cứng, chạy ở hai bên của tuyến tiền liệt làm ảnh hưởng đến chức năng cương dương của nhiều nam giới sau khi điều trị.
Cơ hội bảo tồn chức năng cương cứng sau khi điều trị bị ảnh hưởng bởi tuổi tác, chức năng tình dục trước khi điều trị và phương pháp điều trị bảo tồn dây thần kinh có khả thi hay không. Những bệnh nhân trẻ tuổi có khả năng đạt được sự cương cứng cao hơn sau phẫu thuật, nhưng thường mất vài tháng đến hai năm sau phẫu thuật để tự cương cứng trở lại.
Đối với những bệnh nhân có nguy cơ tái phát ung thư cao và trong trường hợp ung thư đã lan ra ngoài tuyến tiền liệt, liệu pháp triệt androgen (ADT) có thể được sử dụng để điều trị. Thật không may, việc sử dụng ADT trong thời gian dài sẽ làm giảm nồng độ testosterone, và có thể góp phần làm giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương và co rút tinh hoàn và dương vật.
Vô sinh - tác dụng phụ khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt
Phẫu thuật và xạ trị ung thư tuyến tiền liệt sẽ dẫn đến vô sinh. Phẫu thuật không chỉ cắt bỏ tuyến tiền liệt và túi tinh sản xuất tinh dịch để vận chuyển tinh trùng, mà còn cắt cả ống dẫn tinh - là đường dẫn giữa tinh hoàn (nơi sản xuất tinh trùng) và niệu đạo (nơi tinh trùng rời khỏi cơ thể). Trong khi đó, xạ trị tuyến tiền liệt và túi tinh làm suy giảm quá trình sản xuất tinh dịch, và cũng có thể làm tổn thương một phần quá trình sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn.
Vì ung thư tuyến tiền liệt thường ảnh hưởng đến đàn ông lớn tuổi từ 60 trở lên, nhiều bệnh nhân ở độ tuổi này không đặt nặng khả năng sinh sản sau khi điều trị. Tuy nhiên, trường hợp không phổ biến là bệnh nhân mong muốn có con sau khi được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, ngân hàng tinh trùng có thể được biết đến như một biện pháp bảo tồn khả năng sinh sản trước khi điều trị.
Điều quan trọng cần hiểu là mặc dù bệnh nhân có thể bị vô sinh sau khi điều trị, nhưng một phần lớn bệnh nhân vẫn có thể cương cứng và duy trì được chức năng tình dục.
Kiểm soát rối loạn chức năng tình dục
Nồng độ testosterone giảm và mất ham muốn tình dục do ADT có thể là nguyên nhân chính gây lo lắng cho một số cặp vợ chồng. Trong những trường hợp này, nên tư vấn cho các cặp vợ chồng nếu nó gây ra căng thẳng lớn trong mối quan hệ tình dục của các cặp vợ chồng. Nói chung, nồng độ testosterone và ham muốn tình dục sẽ cải thiện đối với hầu hết nam giới khi ngừng sử dụng ADT.
Đối với nam giới bị rối loạn cương dương, các thuốc ức chế phosphodiesterase-5 (PDE5) như sildenafil (Viagra), là những viên thuốc có thể giúp cương cứng, đặc biệt nếu các dây thần kinh kiểm soát sự cương cứng vẫn có khả năng duy trì. Các lựa chọn thay thế khác bao gồm các thiết bị hỗ trợ chân không để tạo ra sự cương cứng và cấy ghép dương vật.
Sau khi phẫu thuật hoặc xạ trị tuyến tiền liệt, sẽ có xuất tinh ít hoặc không xuất tinh. Tuy nhiên, vẫn còn cảm giác ở dương vật, và khả năng đạt được cực khoái ngay cả khi các dây thần kinh cương dương bị tổn thương trong quá trình điều trị.
Chẩn đoán, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tác dụng phụ - bao gồm những thay đổi đối với cơ thể và đời sống tình dục - có thể ảnh hưởng rất nhiều đến ý thức về bản thân và tác động đến các mối quan hệ. Phương pháp tiếp cận đa ngành để kiểm soát ung thư tuyến tiền liệt, bao gồm thuốc, tư vấn và các dịch vụ hỗ trợ khác, có thể cung cấp cho bạn dịch vụ chăm sóc toàn diện giúp bạn tiếp tục cuộc sống bình thường nhất có thể sau khi điều trị.
1Báo cáo thường niên của Cơ quan đăng ký ung thư Singapore 2019.
Hana-Med sưu tầm
Nguồn: Parkway cancer centre (PCC).
Link gốc bài viết: https://www.parkwaycancercentre.com/bd/news-events/news-articles/news-articles-details/understanding-prostate-cancer-sexual-function